27/04/2019
● Những nhận định
Chiến tranh Việt Nam đã chấm dứt 44 năm rồi mà tài liệu viết về chiến tranh nầy
vẫn còn phong phú. Không kể các tài liệu còn nằm im trong các kho lưu trữ chưa
được khai thác, chỉ kể đến tài liệu các thể loại đang lưu hành trong các thư viện,
con số thật khổng lồ.
Tham khảo thư mục World Cat (World Catalog) vào ngày 20/04/2019, với cụm từ
Vietnam War 1961-1975, độc giả có thể tìm thấy 61 855 tiêu đề (headings) về tựa
(titre) hay chủ đề (sujet). Nếu phân biệt theo ngôn ngữ, trong số những tiêu đề
trên có 48 920 tiếng Anh, 4 362 tiếng Việt, 903 tiếng Pháp và 7 670 các ngôn ngữ
khác. Nếu tính theo thể loại (format) có 31 744 dưới hình thức sách in, 8 000 sách
điện tử, 3 045 luận án đại học, 5 840 vidéo phim ảnh, và 13 226 các thể loại
khác (bài báo, hồ sơ, âm nhạc… ). Nếu tìm với cụm từ Vietnam history, độc giả sẽ
tìm thấy 113 190 tiêu đề, dĩ nhiên trong đócó đề cập đến chiến tranh Việt Nam.
Phải hiểu là với gần 200 000 tiêu đề như trên, khối tài liệu liên quan đến chiến
tranh Việt Nam đang lưu hành trong hàng trăm thư viện lớn trên thế giới phải có
đến vài triệu ấn bản.
Chiến tranh VN được xem như cuộc chiến tranh tàn khốc nhứt trong thế kỷ 20 kể về
thời gian, mức độ thiệt hại tài sản và nhân mạng. Chỉ riêng nước Mỹ, chi phí
chiến tranh đã 150 tỉ Mỹ kim (thời giá hôm nay gần 1000 tỉ, không kể các thiệt
hại xã hội, trợ cấp cựu quân nhân, phế nhân… lên đế 3 000 tỉ), 12 tướng, 238 đại
tá và 58 000 quân nhân tử trận, 300 000 bị thương. Về phía Việt Nam Cộng Hòa
(VNCH), có 7 tướng và 12 đại tá tử trận, số thiệt hại nhân mạng và tài sản cả
hai phía thật to tát.
Sở dĩ chúng tôi đề cập đến khối lượng tài liệu và mức độ tác hại của chiến
tranh VN như trên, chúng tôi muốn nói đến nhiều thông tin chính yếu của cuộc
chiến, mặc dù đã lần lượt được giải mật, nhưng thực sự không giải tỏa hết được
những tranh luận, bất đồng, nhất là về những lý do thất trận của miền Nam.
Về phía Mỹ, 5 năm sau cuộc chiến, Tổng Thống Nixon đã giải thích về sự thất trận
của Mỹ trong hồi ký của ông tựa là The Real Warnhư sau: “Có thêm vũ khí nguyên
tử trong kho cũng không cứu được VN. Có thêm quân đội tinh nhuệ cũng không cứu
được VN. Việt Nam thất trận không phải vì thiếu sức mạnh mà vì thiếu khả năng sử
dụng sức mạnh. Sự chia rẽ trong niềm tin của dân chúng đã đưa đến sự suy yếu và
sụp đổ quyền lực quốc gia. Cuối cùng, những tác động tiêu cực của vụ Watergate
đã khiến Quốc Hội hạn chế quyền điều khiển chiến tranh của Hành Pháp (sđd,
tr.123). Rõ ràng là Nixon phủi tay, đổ lỗi cho người dân và Quốc hội. Henry
Kissinger cũng cùng luận điệu với Nixon đổ lỗi cho Watergate và Quốc Hội nhưng
thực sự, từ 1967, ngay khi là cố vấn cho Johnson, ông đã có chủ trương và hành
động để Mỹ rút quân đơn phương ra khỏi Việt Nam. Hiệp định Paris là kế hoạch
tinh vi của Kissinger để thực hiện cuộc rút quân đơn phương nầy với “một khoảng
thời gian coi được” (a decent interval) nghĩa là làm sao cho cuộc sụp đổ miền
Nam với cuộc rút quân của Mỹ có một thời gian để Mỹ khỏi bị chỉ trích là bỏ chạy,
bỏ rơi đồng minh của mình. Trong ý đồ ấy, Kissinger đổ lỗi cuộc thất trận miền
Nam là vì ý chí chiến đấu của miền Nam yếu kém: “… những cố gắng từ bên ngoài
cũng chỉ là bổ túc chớ không thể tạo ra được những cố gắng và ý chí chiến đấu
cho người trong nước” (Guenter Lewy. America in Vietnam, p. 441).
Chính vì quan niệm vừa gian dối, vừa cao ngạo nầy, Kissinger đã không giấu diếm
sự khinh rẻ và thù ghét chế độ VNCH. “Sao chúng nó không chết hết cho rồi. Điều
tồi tệ nhất có thể xảy ra nếu cứ để cho chúng sống dai dẳng hoài” là câu nói ác
độc biểu tõ cái tâm địa gian ác của Kissinger (Ron Nessen. It Sure Looks
Different From the Inside, p.98). Ngoải ra, Kissinger cũng không tiếc lời nhục
mạ TT Thiệu và người Việt Nam trong quyển hồi ký của ông (The Whitehouse
Years): Ông Thiệu chẳng bao giờ thảo luận bằng quan điểm mà theo cung cách của
người Việt Nam: gián tiếp, quanh co cốt làm cho người đối thoại mệt nhừ hơn là
đi thẳng vào vấn đề, phương pháp mà người Việt đã dùng qua bao thế kỷ để đánh bại
đối phương trong những chiến thắng của họ ; Người Việt , cả Nam lẫn Bắc đều
không xem sự tin tưởng, tình bạn lá quý trọng, họ đã chống đỡ được ngoại bang
qua bao thế kỷ không phải là nhờ niềm tin mà là do sử dụng mưu chước (p. 1368)
Về phía VNCH, lúc 19g30 ngày 21 tháng tư, TT Thiệu nói chuyện với quốc dân qua
đài truyền hình trước khi từ chức, ông kết tội người Mỹ đã phản bội VN, ông gằn
mạnh từng tiếng và lập lại: “các ông bỏ mặc cho binh sĩ chúng tôi dưới cơn mưa
pháo của Cộng Sản, đó là hành động vô nhân đạo của một đồng minh vô nhân đạo…
”. Sau nầy, trong bộ phim của Michael McClear: Vietnam, the Ten Thousand Day
War, tập 12, ông lập lại lời kết tội ấy: “Lẽ ra là nên để cho chính người Mỹ
nói lên điều nầy. Tôi nghe nói có nhiều nhân vật quan trọng có trách nhiệm đối
với vấn đề Việt Nam đã thú nhận rằng họ đã bỏ chúng tôi”.
Về phía Cộng Sản Bắc Việt, Tổng Bí Thư Lê Duẩn đã trơ tráo tuyên bố: Ta đánh Mỹ
là đánh cho Liên Sô, đánh cho Trung Quốc, cho các nước xã hội chủ nghĩa và cả
cho nhân loại, đánh cho cả bọn xét lại đang đâm vào lưng ta.Với mục tiêu tối hậu
nầy, Cộng Sản Bắc Việt đã dốc toàn lực miền Bắc để xâm lăng miền Nam, tuyến đầu
của chủ thuyết Domino mà Tổng Thống Eisenhower đã đem áp dụng ở VN từ 1954 để
ngăn chặn làn sóng đỏ tràn xuống vùng Đông Nam Á. Để làm vừa lòng đàn anh Cộng
Sản, Bắc Việt đã say máu gây ra cuộc chiến tranh Nam-Bắc, đem sinh mạng và tài
sản của người dân phục vụ cho chủ nghĩa cộng sản. Phải chờ đến 20 nnăm sau,
nhân ngày kỷ niệm 20 năm chiến thắng (03/04/1995), Hà Nội mới chính thức công bố
thống kê thiệt hại quân nhân miền Bắc và quân Giải phóng Miền Nam: chết 1.1 triệu
người, bị thương 600 000 người. Thống kê trên còn nói rõ là số người chết không
phải chỉ tử trận trên chiến trường mà còn do các lý do khác như đuối sức, bịnh
tật, bị thương không được săn sóc và đường mòn Hồ Chí Minh là mồ chôn tập thể
cán binh miền Bắc xâm nhập vào Nam. Chính phủ Cộng Sản cũng xác nhận là cứ 2
người khởi hành từ miền Bắc thì chỉ có 1 người vào đến miền Nam và có 300 000
người chết chưa tìm được hài cốt.
Riêng về miền Nam, cứ 1 người lính Mỹ tử trận thì có 40 người Việt gồm thường
dân và quân nhân chết.
Bài viết sau đây trình bày những sự kiên mấu chốt liên quan đến các nhận định kể
trên, tuy là không đầy, nhưng đủ để hiểu được những nguyên nhân chính yếu khiến
Miền Nam bại trận một cách tức tưởi.
● Lyndon Johnson: vừa đánh vừa đàm
Ngày 8-3-1965, Tổng Thống Johnson quyết định gởi Thủy Quân Lục Chiến đổ bộ vào
Đà Nẵng, mở đầu cuộc tham chiến trực tiếp của quân đội Mỹ trên chiến trường Việt
Nam. Nhưng chỉ một tháng sau (7 tháng 4), tại đại học John Hopkins (Baltimore),
Johnson lại tuyên bố sẵn sàng điều đình vô điều kiện với Bắc Việt một giải pháp
hòa bình theo đó Hoa Kỳ sẽ viện trợ 1 tỉ mỹ kim để phát triển vùng Đông Nam Á
trong đó có Bắc Việt. Trong khi chánh phủ Saigon ngạc nhiên và ái ngại thì Thủ
tướng Phạm Văn Đồng đưa ra 4 điều kiện tiên quyết: Hoa Kỳ rút khỏi miền Nam,
hai miền không được liên kết quân sự với một nước khác, nội bộ miền Nam được giải
quyết với Mặt Trận Giải Phóng Miền Nam, và tổ chức thống nhất 2 miền không có sự
can thiệp nước ngoài.
Mặc dù Johnson cho là Bắc Việt ngoan cố, nhưng trong 3 năm 1965-67, Johnson vãn
tiếp tục nhờ nhiều nước trung gian (Anh, Ấn độ, Canada, Liên Hiêp Quốc,
Vatican, nhiều nước Đông Nam Á) đề nghị hòa đàm với Bắc Việt. Theo tài liệu của
Bộ Quốc Phòng Hoa kỳ, có ít nhất 26 đề nghị. Vẫn không nãn lòng, ngày 8 tháng
2, 1967, Johnson lại viết thư thẳng cho Hồ Chí Minh và 1 tuần lễ sau (15/02) Hồ
Chí Minh trả lời “… nếu chính phủ Mỹ muốn có những cuộc hội đàm nầy, trước hết,
chánh phủ ấy phải ngưng vô điều kiện các vụ oanh tạc và mọi hành động gây chiến
khác chống VNDCCH… ” (Tâm tư TT Thiệu tr.276)
Rõ ràng là Johnson muốn dùng lực lượng quân sự, vừa đánh vừa đàm, nhưng vô hiệu
với Bắc Việt. Sau nầy, TT Thiệu đã nói với Nguyễn Tiến Hưng ở Luân Đôn: chính
sách của Mỹ tại VN nay thế nầy, mai thế khác, không phải chỉ chỉ có Tổng Thống
Nixon mới bỏ chạy mà cả Tổng Thống Johnson cũng đã muốn tháo lui ngay từ
1965-1966… đem quân vào để rút quân đi. (Tâm tư TTThiệu, tr. 273, 280).
Ngoài yếu tố bất cập, chính sách chiến tranh của Mỹ tại VN còn có nhiều nghịch
lý thất lợi cho VN, góp phần lớn cho chuyện 30 tháng Tư.
- Đổ quân Mỹ ồ ạt vào VN làm gia tăng xáo trộn xã hội, kinh tế VN
- Quân Mỹ chỉ quen với chiến tranh quy ước, không quen với chiến tranh du kích,
khiến thiệt hại nhiều nhân mạng, gia tăng phong trào phản chiến tại Mỹ và trên
thế giới về cuộc chiến tranh xâm lăng của Mỹ, điều mà cộng sản và phản chiến hô
hào trên các diễn đàn tuyên truyền.
- Mỹ huấn luyện và Mỹ hóa quân đội VN, nhưng lại chậm trể việc trang bị vũ khí
cho VN. Mỹ chỉ cung cấp súng M-16 sau Tết Mậu Thân trong khi Cộng Sản sử dụng
AK-47 tối tân hơn. Tương tự như vậy, VN sử dụng súng chống xe tăng M72, hỏa tiển
TOW, đại bác 170 ly trong khi Cộng Sản trang bị tăng B-40, B-41, đại bác 130
ly. Phi cơ tối tân chỉ dành cho phi công Mỹ và phi công VN nhận lịnh của Mỹ.
- Điều kỳ lạ như chánh sách của Mỹ là quyết chiến nhưng không quyết thắng. Nhiều
tài liệu cho biết là sau những trận mưa bom ác liệt phá hủy gần như toàn bộ hạ
tầng cơ sở Bắc Việt, Hoa kỳ lại ngưng oanh tạc. Nếu Hoa Kỳ tiếp tục oanh tạc
thêm vài tuần, Bắc Việt sẽ phải đầu hàng, thậm chí Ted Gundersen, một nhân viên
FBI đã nói trên đài truyền hình là sau chiến dịch Operation Linebacker, Bắc Việt
đã gởi điện tín đến phòng truyền tin Hoa Kỳ vào đầu năm 1973 xin đầu hàng vô điều
kiện nhưng CIA đã giấu nhẹm thông tin nầy. Nếu sự thật là như vậy thì quả tình
sự thất bại của cuộc chiến tranh Việt Nam là do sự ngu xuẩn (stupidity) của Mỹ
và sự tàn bạo (brutality) của miền Bắc Việt Nam theo Max Hastings trong quyển
sách của ông vừa xuất bản tựa là Vietnam: An Epic Tragedy 1945-1975.
● Bước đầu của
kết thúc: hiệp định Paris (27/01/1973)
Hội nghị Paris bắt đầu ngày 13-05-1968 với cuộc gặp mặt chính thức giữa Lê Đức
Thọ, Xuân Thủy và Averell Harriman, Cyrus Vance vào cuối thời Tổng Thống Lyndon
Johnson (đảng Dân Chủ) và được ký kết ngày 27-01-1973 vào đầu nhiệm kỳ thứ 2 của
Tổng Thống Richard Nixon (đảng Cộng Hòa). Lúc bắt đầu chỉ có 2 bên là Bắc Việt
và Mỹ, đến ngày 25/01/1969 trở thành 4 bên có thêm VNCH và Mặt Trận Giải Phóng
Miền Nam. Tuy kéo dài hơn 4 năm với hơn 100 phiên họp, nhưng những phiên họp
công khai đa số chỉ là những màn kịch diễn lại từ các cuộc mật đàm giữa Lê Đức
Thọ và Kissinger tại nhà của Jean Sainteny ở Paris. Hội nghị thực sự kết thúc
không phải tại Paris mà tại Bắc Kinh khi Nixon gặp Mao Trạch Đông vào tháng
2-1972 tại Thượng Hải, sau 2 năm Kissinger bí mật qua lại để giàn xếp cuộc gặp
gỡ. Số phận của Việt Nam Cộng Hòa kể như đã được định đoạt tại đây, Mỹ sẽ rút
quân khỏi Việt Nam theo những yêu sách của cộng sản.
Trả lời câu hỏi của Chu Ân Lai, Nixon đã không giấu diếm “nếu như bất cứ người
lãnh đạo nào của Bắc Việt chấp nhận cuộc ngưng bắn và trả lại tù binh cho chúng
tôi, chúng tôi sẽ rút quân khỏi Việt Nam trong vòng 6 tháng kể từ ngày đó”.
(Richard Nixon. Memoirs, p. 568)
Khi Nixon ra tái cử năm 1972, Nixon-Kissinger ráo riết làm áp lực để TT Thiệu
ký vào hiệp định. Một mặt, Kissinger thảo một loạt thơ cho Nixon ký (tổng cộng
27 mật thơ từ 1972 đến 1973, không kể những trao đổi giữa TT Ford và TT Thiệu
sau khi Nixon từ chức), hứa sẽ ủng hộ ông Thiệu và VNCH, một mặt dùng chánh
sách đe dọa, lúc ban đầu là dọa đảo chánh, sau đó là ám sát.
Trong bức thơ Nixon gởi TT Thiệu ngày 06 tháng 10, 1972 có đoạn chót như sau:
Tôi yêu cầu Ông phải áp dụng mọi biện
pháp để tránh xảy ra một trạng huống có thể đưa đến biến cố mà chúng tôi ghê tởm
như hồi năm 1963 mà chính tôi cũng cực lực phản đối năm 1968.” (Nguyễn Tiến
Hưng, KĐMTC. p.91)
Rõ ràng là Nixon đã nhắc lại cuộc đảo chánh và cái chết của hai ông Diệm – Nhu
năm 1963 để đe dọa Tổng Thống Thiệu.
Sau khi đắc cử tổng thống nhiệm kỳ 2, Nixon lại gởi thêm bức thơ khác, lập lại
lời đe dọa như trên cộng thêm vài lời phủ dụ:
“… Tôi xin nhắc lại những cam kết của tôi
như sau: Thứ nhất, Hoa Kỳ công nhận chính phủ của Ông là chính phủ duy nhất hợp
pháp của miền Nam VN; thứ hai, HK không công nhận sự có mặt của một quân đội
ngoại quốc trên lãnh thổ Miền Nam và thứ ba, HK sẽ phản ứng mãnh liệt nếu Hiệp
định bị vi phạm. Tôi nghĩ rằng Ông có hai lựa chọn chính yếu: một là ông tiếp tục
cản trở việc ký kết, đó là hành động có vẻ hiên ngang nhưng thiển cận, hai là
dùng bản Hiệp Định như một phương tiện để xây dựng một căn bản mới cho cuộc
bang giao giữa Hoa Kỳ và VNCH.” (Nguyễn Tiến Hưng. Khi Đồng Minh Tháo Chạy,
p.102-103).
Ngày 27 tháng 1, 1973, Hiệp định Paris được ký kết giữa 4 bên: VNCH, Mỹ, Bắc Việt
và Mặt Trận GPMN.
Mỹ rút quân (thực ra lúc đó Mỹ chỉ còn lại có 25 000 quân) và tù binh Mỹ được
thả, nhưng Nixon bội hứa cả 3 điều đã long trọng cam kết: 170 000 quân Cộng Sản
(Miền Nam và miền Bắc) vẫn ở lại miền Nam; viện trợ quân sự Mỹ vẫn bị cắt giảm
từ 2.1 tỉ USD năm 1973 còn 700 000 triệu năm 1975; và Mỹ đã làm ngơ trước sự tấn
công vũ bão của cộng sản Bắc Việt vào lãnh thổ VNCH. Miền Nam đã bị bức tử bởi
người bạn đồng minh Mỹ và người đao phủ chính là Kissinger.
● Trường Sơn
Đông, Trường Sơn Tây
Khi Hiệp Định Paris được ký kết, lực lượng quân sự của VNCH còn mạnh hơn Bắc Việt,
nhưng với sự cắt giảm viện trợ của Mỹ trong khi Trung Cộng và Nga Sô tăng cường
tiếp tế cho cộng sản Bắc Việt, và mặt khác CS Bắc Việt xâm nhập vào Nam như chỗ
không người, do đó chỉ một năm sau, lực lượng miền Bắc đã khống chế Miền Nam.
Năm 1974, các nước cộng sản viện trợ cho Bắc Việt một số tiền tương đương với
1.7 tỉ mỹ kim (so với năm 1973 là 700 triệu), 140 000 tấn quân nhu và vào 2 năm
cuối, “quân CSBV trang bị vũ khí tối tân và mạnh hơn VNCH, với 650 xe tăng, 400
đại pháo 122 ly, 130 ly có tầm bắn xa hơn đại bác của VNCH.
Sau khi ký Hiệp định Paris, Hà Nội huy động 30 000 nhân công cho khởi công xây
xa lộ Trường Sơn Đông hay hành lang 613 song song với đường mòn Hồ Chí Minh hay
còn gọi là Trường Sơn Tây (cách xa nhau 160 km ở đoạn xa nhứt) nhưng hoàn toàn
nằm trong lãnh thổ VN, chạy từ Đồng Hới đến Lộc Ninh. Nếu kể cả đường chiến lược
(Bắc Nam) và đường chiến dịch (Đông Tây) cũ và mới, tổng cộng đường tiếp vận từ
Bắc vô Nam dài đến 20 000 km. Dọc theo Trường Sơn Đông có hệ thống dẫn dầu từ
Quảng Trị qua Tây Nguyên vào tới Lộc Ninh dài 5 000km. Đường dây điện thoại
cũng đã kéo tới Lộc Ninh, từ Hà Nội có thể nói chuyện thẳng với nhiều chiến trường
trong Nam.
Mặc dù phi cơ thám thính của VNCH thấy rõ sự di chuyển của đoàn quân xâm lược Bắc
Việt nhưng Hoa Kỳ ngăn cản không cho không quân VNCH đánh phá, điều thật khó hiểu,
vả chăng VNCH cũng không có đủ phi cơ để làm việc nầy sau khi Mỹ rút quân. Một
số giới chức quân sự cho rằng viện trợ của Nga, Trung Cộng cho miền Bắc giai đoạn
sau Hiệp Định Paris gia tăng gấp 3-4 lần so với thời gian trước, nhưng sự thực
còn nhiều hơn vì CS đã dốc toàn lực quân nhân và khí giới của cả miền Bắc vào
chiến trường miền Nam qua những xa lộ thênh thang nầy.
Chỉ trong 4 tháng đầu năm 1975 “đoàn vận tải Trường Sơn vận chuyển vào Nam Bộ
11 vạn 5 nghìn quân và 9 vạn tấn hàng (trong đó có 37.000 tấn vũ khí, 9.000 tấn
xăng dầu). Riêng trong những ngày “chuẩn bị nước rút” từ ngày 5 đến 26-4, vừa
khai thác vừa vận chuyển, ta đã đưa vào chiến trường 10.100 tấn đạn, 2.300 tấn
lương thực, thực phẩm, thuốc chữa bệnh, 2.600 tấn xăng dầu. Nhiều trạm sửa chữa
ôtô, sửa chữa pháo và tăng được bố trí dọc đường, phục vụ cơ động của chiến dịch.
(Văn Tiến Dũng. Đại Thắng Mùa Xuân)
Ngoài Trường Sơn Đông và Trường Sơn Tây, Trung Cộng còn dùng hải cảng
Sihanoukville của Cambot (bây giờ là Kompong Som) để nhận hàng tiếp tế cho quân
Bắc Việt, rồi từ đó dùng xe chở về các mật khu của Việt Cộng ở biên giới Việt-Miên.
Cho đến năm 1969, con đường tiếp tế nầy còn quan trọng hơn Đường mòn Hồ Chí
Minh. Tương tự như với Cambot, chánh phủ Lào cũng cho phép Bắc Việt chuyển vận
người và vật qua đường mòn Hồ Chí Minh, và tuy VNCH có phối hợp với Bộ Tư Lịnh
Mỷ ở VN đánh vùng Mỏ Vẹt và Hạ Lào để triệt hạ các căn cứ của CS, nhưng chuyện
như bắt cóc bỏ dĩa vì sau một vài trận thư hùng, các mật khu CS vẩn tiếp tục
phát triển. Thì ra, VNCH bị 3 xứ xung quanh vây đánh trong khi đồng minh của
VNCH là Mỹ tìm cách rút lui.
Nguồn: Nguyễn Đức Phương
● Chiến dịch Tây Nguyên mở đầu chiến trường
miền Nam
Sau khi chuẩn bị kỹ hậu cần, từ mùa hè 1974, Bộ Chính trị, Quân Ủy Trung Ương
và các cấp chỉ huy chiến trường miền Nam đã có nhiều phiên hop tại Hà Nội để thảo
luận về kế hoạch hành động.
Trong quyển Tổng Hành Dinh trong mùa Xuân Toàn Thắng, Võ Nguyên Giáp viết: Đầu
tháng 12, các anh Phạm Hùng (Bí Thư Trung ương Cục Miền Nam) Trần Văn Trà (thượng
tướng, Tư Lịnh Miền B2 gồm Nam Bộ và Nam Trung Bộ), Phan Văn Đáng (Nam Bộ), Võ
Chí Công, Chu Huy Mân (Khu 5) đã có mặt ở Hà Nội. Tôi và Bộ Tổng Tham mưu đã gặp
và làm việc với các anh, tranh thủ thêm ý kiến của chiến trường về hướng tiến
công chiến lược, về mục tiêu tiến công. Về kế hoạch chiến lược hai năm
1975-1976, mọi người đều cơ bản nhất trí. Về hướng chiến trường chính, đã có
hai ý kiến: một là chọn Tây Nguyên, hai là chọn miền Đông Nam Bộ...Các đồng chí
ở B2 với thực tiễn và kinh nghiệm chiến đấu, nắm tình hình địch tại chỗ, chủ
trương trước hết đánh Đồng Xoài, chi khu quận lỵ và là vị trí then chốt của tỉnh
Phước Long.
Đêm 13 /12/1974, quân Bắc Việt tấn công Phước Long. Lực lượng VNCH chỉ có địa
phương quân, nghĩa quân và 4 trung đội pháo binh, tổng cộng độ 4 000 người. Về
phía cộng sản, họ sử dụng 2 sư đoàn (SĐ7 và SĐ3) cộng thêm các đơn vị pháo
binh, xe tăng, đặc công và phòng không, cộng chung lực lượng hơn VNCH gấp 6 lần.
Sau 3 tuần cầm cự, Phước Long thất thủ ngày 6/1/1975). Từ đầu cuộc chiến kéo
dài đến 20 năm, đây là lần đầu tiên VNCH bị mất một tỉnh.
Chiến thắng Phước Long đã đưa cộng sản
đến một quyết định chiến lược tối hậu: Bộ Chính trị hạ quyết tâm: Động viên nỗ
lực lớn nhất của toàn Đảng, toàn quân và toàn dânở cả hai miền trong thời gian
1975-1976, đẩy mạnh đấu tranh quân sự và đấu tranh chính trị, kết hơp với đấu
tranh ngoại giao, xách động quần chúng, tiến hành tổng công kích, tổng khởi
nghĩa… Ngoài kế hoạch chiến lược 1975-1976, Bộ Chính trị còn dự kiến: Nếu thời
cơ đến vào đầu hoặc cuối năm 1975 thì lập tức giải phóng miền Nam trong năm
1975. (Tổng Hành Dinh trong mùa Xuân Toàn Thắng, tr. 108).
Để thực hiện cuộc Tổng công kích và Tổng khởi nghĩa, Bộ Chính Trị đã cử Văn Tiến
Dũng vào Tây Nguyên làm Quân Ủy Chiến
dịch 275 với bí danh là Tuấn để đánh chiếm Tây Nguyên. Tư Lịnh chiến trường là
Trung Tướng Hoàng Minh Thảo điều khiển 4 sư đoàn 310, 316, F10 và Ba sao vàng với
hàng trăm chiến xa T-54, đại bác 130 ly, hỏa tiển 120 ly. Với kế nghi binh giả
vờ đánh Pleiku, Kontum để nhử quân VNCH đến giải tỏa, quân cộng sản cắt các đường
dẫn đến Ban Mê Thuột rồi tấn công bằng biển người, đại pháo và xe tăng vào thị
xã Ban Mê Thuột ngày 10/03/1975. Đạo quân trấn đóng của VNCH chỉ có 1 trung
đoàn phải chiến đấu với quân cộng sản gấp 20 lần, lại thêm không may không quân
VNCH oanh tạc lầm vào Bộ chỉ huy của Trung đoàn khiến mọi liên lạc với Quân
Đoàn 2 bị cắt đứt, đạo quân tiếp viện bị chận đánh.
Ban Mê Thuột thất thủ vào ngày 14
tháng 3. Ngoài yếu tố lực lượng giữa phía phía CS và VNCH quá chênh lệch, nhiều
nhận định của các giới chức Mỹ-Việt, được lập lại bởi báo chí cho là việc mất
Ban Mê Thuột là do lỗi của tướng Phạm Văn Phú, Tư Lệnh Quân Đoàn II đã không
nghe theo tin tức của quân báo, mắc lừa kế nghi binh của cộng sản, tướng Phú
không có khả năng lãnh đạo, thuộc cấp không phục tùng, không am tường địa thế
vì mới được bổ nhiệm 3 tháng thì vùng cao nguyên dậy khói lửa. Tuy nhiên, một số
cộng sự viên của ông thì lại có những nhận định khác, rằng ông là nạn nhân của
một trạng huống vượt quá khả năng quyết định vì sự bất nhất, bất minh của thượng
cấp.
XIN BẤM "READ MORE" ĐỂ ĐỌC TIẾP
● Kết thúc cuộc chiến
- Cuộc họp ngày 11 tháng 3 ở Dinh Độc Lập
Một ngày sau khi cộng sản tấn công Ban Mê Thuột (11/03/1975), TT Thiệu họp với 3 tướng lãnh chủ chốt của chế độ là Trung Tướng Đặng Văn Quang, Cố vấn An ninh, Thủ Tướng Trần Thiện Khiêm, Đại Tướng Cao Văn Viên, Tổng Tham Mưu Trưởng. Sau khi duyệt xét tình hình, ông có quyết định: ”Với khả năng và lực lượng chúng ta đang có, chắc chắn chúng ta không bảo vệ được tất cả lãnh thổ. Như vậy, chúng ta nên tái phối trí lực lượng và bảo vệ những nơi đông dân, trù phú vì những vùng đất đó mới thực sự quan trọng” (Trần Đông Phong.VNCH, 10 ngày cuối cùng, tr.116).
Quan điểm nầy cũng trùng hợp với ý kiến của tướng Westmoreland, cựu Tổng Tư Lịnh quân Mỹ ở VN chuyển qua ông Trần Kim Phượng, đại sứ VN tại Mỹ 2 ngày sau đó: “VNCH nên vừa rút quân đúng cách, vừa gây cho địch càng nhiều thiệt hại càng tốt, rồi tiến lần về vùng quan trọng là Nam Kỳ (Cochinchina) gồm Saigon và Đồng Bằng Sông Cửu Long, nơi có thể cầm cự được rồi tìm thêm tiếp liệu, và hi vọng cuộc khủng hoảng nầy sẽ làm cho Hoa Kỳ bắt đầu viện trợ lại” (William Westmoreland. A Soldier Reports, p.400).
Phải chăng quyết định tái phối trí là một ý tưởng cũng đã nhen nhúm từ lâu bởi lẽ từ đầu năm 1974, tướng John Murray, đại diện cơ quan Quốc phòng Mỹ DAO ở Saigon đã báo động cho Bộ Tổng Tham Mưu VN phải tiết kiệm đồ tiếp liệu, nhứt là đạn dược bởi sự cắt giảm viện trợ Mỹ, đồng thời ông cũng cung cấp một ước lượng vùng lãnh thổ VN có thể bảo vệ được tương ứng với số tiền viện trợ.
- Nếu tiền viện trợ là 1.4 tỉ MK: có thể bảo vệ được cả 4 vùng chiến thuật
- Nếu tiền viện trợ là 1.1 tỉ MK: không thể giữ được Vùng I
- Nếu tiền viện trợ là 900 triệu MK: không thể giữ được Vùng I và II
- Nếu tiền viện trợ là 750 trìệu MK: chỉ giữ được một số vùng đông dân
- Nếu tiền viện trợ là 600 triệu MK: chỉ giữ được Saigon và Miền Tây.
Ngân sách năm 1975 chỉ còn 300 triệu sau khi bị khấu trừ một số thâm hụt trước đó và trả chi phí cho cơ quan DAO. Sau nầy, Tiến sĩ Nguyễn Tiến Hưng khi gặp ông Thiệu ở Luân Đôn được biết thêm kế hoạch rút quân về Miền Tây của ông Thiệu như sau: “Sau khi rút khỏi Đà Nẵng, quân chủ lực chỉ còn vỏn vẹn 63 000 người. Phải bỏ Saigon, nhưng tôi sẽ để một sư đoàn ở lại trấn giữ (để chận đường) rồi rút hết về miền Tây. Khi nào qua được Bến Lức thì sẽ phá cầu đi, và đây là tuyến cuối cùng. Sau đó không quân và hải quân sẽ cứu sư đoàn còn lại ở Saigon, được bao nhiêu hay bấy nhiêu” (NTH.Tâm tư TT Thiệu, tr. 120).
Kế hoạch nầy giống ý của kế hoạch Westmoreland kể trên và phải chăng ông Thiệu không thực hiện được vì những biến cố quân sự, chính trị và xã hội dồn dập khiến ông phải từ chức rồi ông và nhiều ông tướng khác di tản trước khi Dương Văn Minh đầu hàng. Nếu kế hoạch được thực hiện, chắc chắn sau đó không có hàng triệu người phải đi kinh tế mới và bị đi tù cải tạo, và VNCH vẫn còn có sở pháp lý trên trường quốc tế.
- Cuộc họp ngày 14 tháng 3 tại Cam Ranh
Ba ngày sau cuộc họp tại Dinh Độc Lập, ngày 14-3, một cuộc hop mật khác tại Cam Ranh cũng gồm tổng thống và 3 vị trong cuộc họp ngày 11 /03 thêm tướng Phạm Văn Phú. Những quyết định của phiên hợp lịch sử nầy đã đưa đến những hỗn loạn dây chuyền làm tan rả quân đội Việt Nam Cộng Hòa 55 ngày sau đó mà hậu quả là xóa tên chế độ VNCH.
Frank Snepp, phụ tá của Thomas Polgar, Giám Đốc CIA tại VN, trong quyển Decent Interval xuất bản năm 1977, kể lại một số chi tiết của phiên họp mật nầy nhờ Đặng Văn Quang, vì “cơ quan tình báo CIA đã trả lương và nâng đỡ ông Quang trong bao nhiêu năm và đã bảo đảm giúp cho ông ta có một địa vị (Cố vấn về An Ninh) bên cạnh ông Thiệu” (sđd, p.495). Thì ra, bên cạnh ông Thiệu có nhiều gián điệp chiến lược cộng sản (Vũ Ngọc Nhạ, Huỳnh Văn Trọng…) và cả một hệ thống điệp viên Mỹ. Đó cũng là một lý do quan trọng của cuộc bại trận.
Theo Frank Snepp thì Thiếu Tướng Phú trả lời với TT Thiệu là có thể bảo vệ được vùng cao nguyên trong vòng một tháng nếu được tăng viên quân số, vũ khí và không quân, điều mà TT Thiệu từ chối vì không còn lực lượng trừ bị. Giải pháp duy nhứt là bỏ hai tỉnh Pleiku và Kontum để dùng những lực lượng nầy tăng cường vùng duyên hải và yểm trợ cho cuộc phản công tái chiếm Ban Mê Thuột.
Về việc triệt thoái, Tướng Phú phân vân giữa hai con đường Quốc Lộ 19 từ Pleiku đi Qui Nhơn và Quốc Lộ 14 đi từ Ban Mê Thuột về vùng III, vì hai con đường nầy đã bị cộng sản kiểm soát từng đoạn nên sau cùng Tướng Phú nghiêng theo phân tích của tướng Cao văn Viên là chọn đường Liên Tỉnh 7B là con đường nhỏ, bỏ hoang từ lâu để đi về Tuy Hòa. Nhưng cuộc triệt thoái là một thảm họa tàn khốc vì không kế hoạch, bị công sản rượt theo tấn công, cầu Ea Pha bắc qua sông Ba chưa hoàn tất, không quân thả bom lầm ngay vào đoàn quân đi đầu làm thiệt hại một tiểu đoàn… Hậu quả là trong số 200 000 dân di tản chỉ có 60 000 về đến Tuy Hòa, 75% lực lượng của Quân Đoàn II bị tiêu diệt chỉ trong 10 ngày (Trần Đông Phong, sđd, tr.119). Chính cuộc triệt thoái thất bại nầy của tướng Phú làm bại hoại quân lực và niềm tin của quân dân với chế độ, làm sụp đổ chế độ nhanh không thể ngờ.
- Triệt thoái Vùng I, Vùng Duyên hải phía Nam
Source: Nguyễn Đức Phương. Chiến tranh VN toàn tập.
Trong khi Văn Tiến Dũng tấn công
Ban Mê Thuột thì Quân Khu I do tướng Ngô Quang Trưởng chỉ huy tương đối còn yên
ổn vì được bảo vệ bởi 5 sư đoàn. Sau khi chiếm được Ban Mê Thuột, Võ Nguyên
Giáp gởi điện văn cho Quân Khu Ủy B4 (Trị -Thiên) ra lịnh đẩy mạnh tấn công để
chia cắt Huế và Đà Nẵng.
Ngày 19/03, Quảng Trị rơi vào tay CS khiến Huế bị đe dọa. Ngày 20/03, lúc 13g
TT Thiệu tuyên bố trên đài phát thanh là Quân Đoàn 1 sẽ cố thủ Huế bằng mọi giá
sau khi họp với Tướng Trưởng ở Dinh Độc Lập, nhưng đến chiều cùng ngày, khi Tướng
Trưởng về tới Đà Nẵng thì nhận được mật điện khẩn số 2238 của TT Thiệu gởi qua
Bộ Tổng Tham Mưu ra lịnh cho Tướng Trưởng “nếu tình hình bắt buộc chỉ giữ Đà Nẵng
mà thôi” và cho rút Sư đoàn Dù về Saigon ngay. Tướng Trưởng đã trả lời: “Tham
chiếu công điện số 2248 của Đại tướng, tôi e ngại không thi hành nổi lệnh nầy.
Xin Đại Tướng tìm người thay thế tôi”. Ngày hôm sau, Tướng Viên gởi công điện
cho Tướng Trưởng: “Tình hình hết sức khẩn trương, Trung tướng liệu mà làm”.
Khi mà ông Đại Tướng Tổng Tham Mưu Trưởng ra lịnh cho ông Tư Lịnh Chiến trường
“liệu mà làm” thì xem như quân đội đó đã tan rả. Dân chúng nhốn nháo “chạy giặc”
khắp nơi từ trên đất liền tới biển, và chỉ trong 25 ngày, từ ngày 19 tháng 3 đến
16 tháng 4, 1975, ba quân khu lần lượt lọt vào tay cộng sản mà họ không cần phải
đổ nhiều xương máu, tướng Nguyễn Vĩnh Nghi bị địch bắt, tướng Ngô Quang Trưởng
và Hồ Văn Kỳ Thoại phải vất vả lắm mới thoát được chạy về Saigon.
- Chiến dịch Hồ Chí Minh (09/04 đến
30/04)
Ngày 06/04/1975, Lê Duẩn (anh Ba) cử Văn Tiến Dũng làm Tư Lịnh Mặt Trận Saigon,
Phạm Hùng làm Chính Ủy, Trần Văn Trà làm Phó Tư Lịnh thứ nhứt kiêm Tham mưu trưởng,
Sáu Nam tức Lê Đức Anh làm Phó Tư Lịnh và Lê Ngọc Hiền làm Tham mưu phó. Bộ tư
lịnh đặt ở Lộc Ninh. Hôm sau, Lê Đức Thọ (Anh Sáu), nhân vật số 2 của chế độ, từ
Hà Nội đến mặt trân để chỉ huy toàn bộ Chiến dịch 275 đổi tên ngày 14/04 thành
Chiến dịch Hồ Chí Minh, mang theo văn thư của Chủ Tịch Tôn Đức Thắng gởi “Các đồng
chí phải chiến thắng, nếu không thì đừng có trở về”.
Ngày 9 tháng 4, cộng sản bắt
đầu Chiến dịch Hồ Chí Minh bằng cách huy động 3 sư đoàn 6,7 và 321 tấn công thị
xã Xuân Lộc. Trung đoàn 48 thuộc Sư đoàn 18 BB của tướng Lê Minh Đảo đã
anh dũng chống trả, mặc dù CS pháo kích đến 10 ngàn đại pháo trong một ngày
(theo Snepp thì 1000, có lẽ hợp lý hơn), đã đẩy lui được quân CS, và đây là lần
đầu tiên sau 3 tháng chiến thắng trên nhiều mặt trận, chiếm được 14 tỉnh, quân
CS bị chận bước tiến. Tướng Trần Văn Trà, trong hồi ký Kết thúc cuộc chiến 30
năm, đã nhìn nhận là ba sư đoàn của Hoàng Cầm bị thiệt hại rất nhiều, Tướng Trà
phải tăng viện quân trừ bị của sư đoàn 6 và 7 rồi tấn công Dầu Dây trên Quốc Lộ
số 1.
Trong khi ông Thiệu đọc diễn văn từ chức, các đơn vị cuối cùng của sư đoàn 18 của
tướng Lê Minh Đảo rút ra khỏi Xuân Lộc, và vài giờ sau, bộ chỉ huy Quân Đoàn 3
của tướng Nguyễn Văn Toàn phải di tản về Saigon. Biên Hòa và Vũng Tàu bị đe dọa
nặng. Chỉ 2 giờ sau lễ bàn giao giữa ông Thiệu và ông Hương, đài phát thanh Giải
phóng và Hà nội đồng loạt tuyên bố: “Đó cũng chỉ là một chế độ bù nhìn, chánh
phủ Thiệu không có Thiệu” (Todd, p.316).
Trong khi đó, một biến cố quân sự quan trọng xảy ra sát nách Saigon. Lê Duẩn
đánh điện cho Lê Đức Thọ và Văn Tiến Dũng đang đặt bản doanh ở Lộc Ninh yêu cầu
gia tăng các cuộc tấn công càng mạnh càng mau trên khắp các mặt trận. Mọi chậm
trể có thể đưa đến những hậu quả quân sự và chính trị trầm trọng. Theo Olivier
Todd thì Lê Duẩn sợ rằng nếu chiến trường kéo dài thì áp lực chính trị quốc tế
có thể can thiệp để chia cắt đất đai như hồi 1954 trước hội nghị Genève. Tuân
hành chỉ thị này, Văn Tiến Dũng ra lịnh cho tất cả các lực lượng từ chiến khu
C, chiến khu D, Khu Tam giác Sắt ở miền Đông, và các lực lượng ở vùng đồng bằng
Cửu Long và Cà Mau chuẩn bị tổng tấn công vào Saigon và các tỉnh. Để phân công,
bộ phận chính trị do Lê đức Thọ và Phạm Hùng đóng ở Lộc Ninh, còn tướng Trần
văn Trà và Văn tiến Dũng lập bộ tham mưu mặt trận ở Bến Cát, sát nách Saigon.
Ngày 30 tháng 4
* 2giờ 30 sáng, tại tòa đại sứ Mỹ còn 1000 người Việt, 53 nhân viên dân sự và
173 thủy quân lục chiến trong khi ở phi trường TSN còn độ 2000 chờ phi cơ.
* 4 giờ 42: chiếc trực thăng mang tên Lady Ace 9 đáp xuống nóc tòa đại sứ. Viên
phi công trình lệnh của Tổng Thống: Martin phải lên phi cơ. Nếu Martin không
tuân lệnh, viên phi công còn có một lệnh khác của Gayler, tư lịnh Mỹ vùng Thái
Bình Dương là áp giải Martin.
* 7 giờ 53: chiếc trực thăng cuối cùng chở những binh sĩ cuối cùng (thực ra còn
2 xác thủy quân lục chiến ở Tân Sơn Nhứt), yểm trợ bằng 6 trực thăng võ trang
Cobra rời tòa đại sứ. Họ ném hơi cay trên đầu 420 người Việt còn đứng chờ bàng
hoàng, ngơ ngác. Lá cờ Mỹ đã cuốn đi mang theo nỗi thất vọng, cay đắng, oán hờn,
sung sướng, của người Việt bắt đầu một trang sử mới.
* 8 giờ sáng, tại dinh Phủ Thủ Tướng, ông Dương Văn Minh họp cùng các nhân vật
quan trọng của nội các mới như Nguyễn Văn Huyền, Vũ Văn Mẫu để trình bày tình
hình quân sự và chính trị đã đến hồi tuyệt vọng, cuộc thương thuyết với chánh
phủ Mặt Trận Cách Mạng Lâm Thời Miền Nam và Hà Nội, qua trung gian của Pháp kể
như không có trong khi thành phố Saigon đã hỗn loạn cực kỳ.
* 9g30: sau phiên họp, nội các Dương Văn Minh đến dinh Độc Lập dự định theo
chương trình để bàn giao với Nguyễn Văn Hảo, Phó Thủ tướng trong nội các Nguyễn
Bá Cẩn, nhưng cuộc bàn giao không xảy ra mà họ chờ quân giải phóng đến.
* 11g30: “… tiếng chân người vang dội trong đại sảnh, có cả tiếng khua vũ khí
và tiếng đạn lên nòng. Rồi tiếng hô từ phía đại sảnh: Mọi người đi ra khỏi
phòng. Một người bộ đội cấp chỉ huy nói với ông Minh: Anh hãy viết một bản
tuyên bố đầu hàng. Ông Minh trả lời rằng sáng nay ông đã có một tuyên bố trao
quyền rồi. Viên chỉ huy nói: Anh chẳng có gì để trao. Anh chỉ có thể tuyên bố đầu
hàng… Ông Minh vẫn đứng yên lặng. Viên chỉ huy yêu cầu ông Minh đi đến đài phát
thanh để thảo và đọc bản tuyên bố đầu hàng… Trước khi rời dinh Độc Lập đến đài
phát thanh, ông Minh nói với vị chỉ huy bộ đội: Vợ tôi vẫn ở đây. Xin các anh bảo
đảm an ninh giùm. Viên chỉ huy đáp: Anh hãy yên tâm… Ông Minh và ông Mẫu được
đưa đến đài phát thanh Saigon trên chiếc xe Jeep của bộ đội… Bản tuyên bố đầu
hàng do chính trị viên Bùi Văn Tùng thảo. Ông Minh đọc và đài phát lúc 13 giờ
(Lý Quý Chung. Hồi ký không tên, tr. 407-08)
Pierre Darcourt kể lại với nhiều chi tiết sống sượng hơn:
* “Đúng 12 giờ 10 phút, ba chiếc xe tăng T54 cán dẹp những hàng rào cản sơn màu
trắng đỏ bao quanh dinh Độc Lập. Họ bắn chỉ thiên một tràng dài, ủi sập cánh cổng
lớn, cán lên trên rồi tiến thẳng vào dinh Độc Lập, cày bừa lên các bãi cỏ trong
sân. Hai chiếc xe Jeep và một chiếc xe vận tải chạy đến, qua mặt các chiến xa.
Tất cả mang cờ của Mặt Trận Giải Phóng Miên Nam… Vị sĩ quan cao cấp được 4,5
lính CS hộ tống ập vô đại sảnh, nơi mà tướng Dương Văn Minh đang hội họp với
các người thân cận của ông ta. Thấy vị sĩ quan đeo đầy sao vàng trên cầu vai nền
đỏ, Tướng Minh tưởng rằng mình đứng trước một sĩ quan cao cấp nên nói:
– Thưa quan sáu (nguyên văn: mon général ong sau), tôi đã chờ ông từ sáng để
trao quyền cho ông.
– Mầy (nguyên tác: tu, có thể dịch là anh, nhưng mày có lẽ đúng hơn trong hoàn
cảnh nầy) dám nói là trao quyền à. Mầy chỉ là một kẻ cướp quyền và một tên bù
nhìn. Mầy chẳng có quyền nào để trao cho tao cả. Chúng tao đạt được quyền bằng
khẩu súng trong tay. Tao nói cho mày rõ là tao không phải là tướng mà chỉ là một
trung tá ủy viên chính trị. Và kể từ bây giờ, tao cấm mầy không được ngồi xuống.
Gương mặt tướng Minh co rúm lại. Giọng nói hung bạo và khinh miệt của người sĩ
quan khiến ông Minh hiểu rõ là ông đang đứng trước mặt một sĩ quan miền Bắc
(nguyên tác: Tonkinois) chớ không phải là người Mặt Trận miền Nam. Tướng Minh cố
giữ bình tĩnh và nhẹ nhàng nói:
– Chúng tôi đã có làm sẵn một bữa cơm để tiếp các ông. Có yến, súp măng cua.
Viên trung tá xẵng giọng
– Tụi bây đang ở trong tình trạng bị bắt. Hãy giữ thức ăn tư sản cho tụi bây.
Chúng tao sẽ cho tụi bây ăn cơm dã chiến, một nắm cơm vắt và một hộp thịt mặn.
Tất cả các tổng trưởng hiện diện đều bị khám xét và bị bắt giam trong một
phòng. Dinh Độc Lập bị tràn ngập bởi phóng viên báo chí” (Darcourt, p.209).
* Lúc 16 giờ 30, tướng Minh được rời khỏi phòng giam lỏng ở tầng dưới dinh Độc
Lập. Một phóng viên của nhật báo Quân đội giải phóng hỏi ông:
– Ông nghĩ sao về những biến cố mà ông vừa trải qua?
Ông Minh ngập ngừng giây lát rồi trả lời với ngôn ngữ tuyên truyền mà CS thường
sử dụng
– “Chúng tôi đã nhận thức được sức mạnh của Chánh phủ cách mạng lâm thời và của
quân đội giải phóng. Các đơn vị thiết giáp của quân giải phóng thực hùng mạnh,
quân đội Saigon không thể nào đương cự được, chỉ còn có việc đầu hàng không điều
kiện mà thôi… Các ông đã đạt được chiến thắng một cách nhanh chóng, chúng tôi
vô cùng sung sướng. Chúng tôi và gia đình chúng tôi bình yên, thật là may mắn”
(Darcourt, tr. 213).
Và sau đó, các nhân vật trong nội các cuối cùng của VNCH lưu xú với những câu
nói bất hủ.
- Ông Vũ văn Mẫu thì hớn hở, nhảy nhót: “Các anh đánh hay lắm. Tôi rất sung sướng
đã đuổi được người Mỹ ra đi. Bây giờ thì chúng ta với chúng ta mà thôi. Sau khi
nhắc lại quê ông ở quận Thường Tín, phía Nam Hà Nội và chuyện ông cạo đầu phản
đối ông Diệm, ông nói: Kể từ hôm nay thì tôi sẽ để tóc lại được rồi”
- Ông Nguyễn Văn Hảo đưa tay lên và nói lớn: “Các anh thật đáng phục vì đã đánh
bại được nước Mỹ, chúng tôi hi vọng là tài nguyên của đất nước sẽ được sử dụng
để xây dựng đất nước chúng ta”. (Darcourt, tr.213).
Nếu Cộng Sản Miền Bắc và Miền Nam là những kẻ thù của VNCH thì những người làm
chính trị vọng tưởng, u mê, cơ hội chủ nghĩa, tranh đấu hay núp bóng dưới nhãn
hiệu hòa giải hoà hợp, thành phần thứ ba, tất cả cũng là những kẻ thù của dân tộc
bởi lẽ họ đã vô tình hay cố ý đánh phá phe quốc gia, góp công cho chiến thắng của
cộng sản mặc dù cộng sản vẫn khinh rẻ họ và xem họ là kẻ thù.
Kết luận
Bài viết không mục đích định công buộc tội bởi đó là lãnh vực của lịch sử, tuy
khi từ chức ngày 21 tháng 4 năm 1975, Tổng Thống Thiệu đã nói trước đồng bào
là: Khi tôi ra đi, tôi xin đồng bào, chiến sĩ cán bộ, tất cả các đoàn thể nhân
viên tôn giáo, hãy thứ lỗi cho tôi những lỗi lầm gì đã có với quốc dân trong suốt
10 năm qua; và khi gặp Tiến sĩ Nguyễn Tiến Hưng ở Luân Đôn đề cập đến cuộc thua
trận, ông nói: Je suis responsable mais pas coupable - Tôi chịu trách nhiệm
nhưng tôi không có tội (Tâm tư TT Thiệu, tr. 61).
Tuy nhiên, nhìn qua các biến cố, chúng tôi mạo muội có nhận định là VNCH rơi vào tay cộng sản vì 3 lý do chính yếu
- Thứ nhứt: Muốn rút quân, Mỹ đã phản
bội VNCH bẳng cách nhượng bộ CSBV nhiểu điều nhục nhã và giảm bớt viện trợ quá
nhiều và quá nhanh. Hậu quả là VNCH không có đủ thời gian và phương tiện cần
thiết để tổ chức lại một đạo quân và một chiến thuật quân sự tự lập, khả dĩ chống
đỡ lại sức tấn công vũ bão của đạo quân Bắc Việt hùng mạnh hơn gấp nhiều lần,
nhất là từ lúc CS tổng tấn công Ban Mê Thuột, VNCH đã can kiệt súng đạn và
nhiên liệu mà theo tướng Cao Văn Viên chỉ còn đủ sử dụng đến tháng 6/1975;
- Thứ hai: Trong số những người cầm
vận mạng quốc gia của Đệ nhị cộng hòa, một số tướng lãnh bị xem là thiếu khả
năng lãnh đạo và dũng khí, tham nhũng và phe nhóm, đã làm suy giảm nhiệt quyết
của giới sĩ quan trung cấp, mặc dù quân đội Việt Nam Cộng Hòa vẫn can trường
chiến đấu trên các mặt trận;
- Và sau cùng, sự suy giảm uy tín của
chánh phủ Thiệu đã dấy lên những cuộc biểu tình chống đối của những phần tử đối
lập chân chính và thời cơ, những thành phần thứ ba thật và giả, những thành phần
thân cộng và cộng sản trà trộn trong các đoàn thể sử dụng chiến lược tổng nổi dậy
của cộng sản, làm hậu phương rối loạn khiến cộng sản thắng hay thắng nhanh hơn.
Sau 44 năm miền Nam rơi vào tay Cộng Sản, đất nước càng thêm tang thương, tụt hậu,
xã hôi băng hoại đạo đức, bị thế giới xem thường vì cấp lãnh đạo, từ trên xuống
dưới, đại đa số đều ngu dốt, tham nhũng, độc tài và vô đạo.
Để kết thúc, chúng tôi xin mượn lời của Uwe Siemon-Netto, người ký giả gốc Đức
đã có mặt trên khắp các chiến trường Việt Nam từ 1965 đến 1972, đã chứng kiến
những cảnh tượng cộng sản tàn sát tập thể dân Huế và các giáo sư người Đức đến
giảng dạy thiện nguyện cho Đại học Y khoa Huế. Ông vìết: “Chiến thắng của cộng
sản dựa vào những căn bản độc ác, khủng bố, tàn sát và phản bội. Hiển nhiên,
tôi không biện minh cho chuyện tiếp tục đổ máu nhằm điều chỉnh lại hậu quả tàn
khốc đó, cho dù có khả thi đi chăng nữa. Là một người ngưỡng mộ tính kiên cường
của dân tộc VN, tôi tin là cuối cùng họ sẽ tìm ra phương cách ôn hòa và các
lãnh tụ chân chính để họ có thể thoát khỏi những tay bạo chúa. Có thể sẽ phải mất
nhiều thế hệ, nhưng điều đó sẽ xảy ra” (Duc: A Reporter’s Love for A Wounded
People / bản dịch của Lý Văn Quý).
Thư mục tham khảo chính yếu
- Lê Duẩn. Thư vào Nam.
- Trần Văn Trà. Kết thúc cuộc chiến 30 năm.
- Văn Tiến Dũng. Đại thắng mùa Xuân.
- Võ Nguyên Giáp. Tổng hành dinh trong mùa Xuân toàn thắng.
- Lưu Văn Lợi. Các cuộc thương lượng Lê Đức Thọ-Kissinger tại Paris.
- Lý Quý Chung. Hồi ký không tên.
- Nguyễn Đức Phương. Chiến tranh Việt Nam toàn tập. -Toronto: Làng Văn, 2000
- Nguyễn Tiến Hưng. Khi Đồng minh tháo chạy. - San José: Hứa Chấn Minh, 2005.
- Nguyễn Tiến Hưng. Tâm tư Tổng Thống Thiệu. - San José: Hứa Chấn Minh, 2010.
- Trần Đông Phong. Việt Nam Cộng Hòa: 10 ngày cuối cùng. - California: Nam Việt,
2006.
- Darcourt, Pierre. Viêtnam, qu’as-tu fait de tes fils. - Paris: Albatros,
1975.
- Nixon, Richard. The Memoirs of Richard Nixon. - New York: Grosset and Dunlap,
1978.
- Nixon, Richard. The Real War. New York: Warner Books Press, 1980.
- Snepp, Frank. Sauve qui peut. - Paris: Éditions Balland, 1977. (Dịch từ:
Decent Interval).
- Todd, Olivier. La chute de Saigon: Cruel Avril. - Paris: Robert Laffont, 2005
- Uwe Siemon-Netto. Duc: A Reporter’s Love for A Wounded People / Bản dịch của
Lý Văn Quý.Vinh quang của sự phi lý.
- Westmoreland, William. A Soldier Reports. - Garden City: NY Doubleday, 1976.
Lâm
Văn Bé
27/04/2019
SOURCE:
.
No comments:
Post a Comment